Kan Şekeri Nedir? Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Nasıl Olmalıdır?

Glukoz olarak da adlandırılan kan şekeri kasları ve diğer başka dokuları meydana getiren hücrelerin enerji için kullandığı en temel formdur. Karbonhidratlar vücudun temel glukoz kaynağıdır. Genellikle meyve, patates, sebze ve pirinçten karşılanan karbonhidratlar çikolata, şeker ve kurabiye gibi gıdalarda da bolca bulunur. Karbonhidratların kan şekeri düzeyine olan etkisini ölçmek için kullanılan sisteme ise glisemik indeks adı verilir. Eğer fazlaca karbonhidrat ağırlıklı beslenirseniz, bağırsaklardan emilen şeker oranı da artar. Buna bağlı olarak kan şekeriniz yükselmiş olur. Kan şekeri testleri, kişinin kanındaki glukoz düzeyini ölçer. Kandaki glukoz miktarı vücudun sağlığına ilişkin çok şey söyler. Kan şekeri ölçümü bu nedenle sağlık taramalarında muhakkak uygulanması gereken önemli bir ölçümdür. Adana’da hastalarına hizmet veren Genel Cerrahi, Gastroenteroloji Cerrahisi ve Obezite Cerrahisi Uzmanı Doçent Doktor Kuntay Kaplan kan şekeri hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Açlık Kan Şekeri Nedir?

Bir insanın sekiz ila on iki saat süren bir açlığın ardından damardan alınan kan ile gerçekleştirilen testtir. Bu test bir insanın hipoglisemi veya hiperglisemi olup olmadığı hakkında bize veri sağlar. Ancak açlık kan şekeri testi kendi başına yeterli sayılabilecek bir değerlendirme ölçütü değildir.

Açlık Kan Şekeri Değeri Kaç Olmalıdır?

Açlık kan şekeri düzeyi desilitre başına minimum 70, maksimumum 126 miligramdır. Açlık kan şekerinin 70 ila 100 miligram arasında olması normal ve sağlıklı olarak kabul edilir. Gebelik döneminde ise bir anne adayının açlık kan şekeri 95 miligramın altında olmamalıdır. Açlık kan şekeri testinin ardından değerler normalin dışında ise hipoglisemi, gizli şeker veya diyabet gibi hastalıklardan şüphelenilebilir. 50 -70 miligram düzeyindeki açlık kan şekeri seviyesi hipoglisemiye işaret ediyor olabilir.

100 ila 125 miligram düzeyi ise prediyabet yani gizli şekere işaret ediyor olabilir.

126 miligram ve üzeri değerler ise kişinin diyabet hastası olduğuna dair veriler sağlar.

İki defa ölçülen açlık kan şekeri sonuçları muhakkak doktorunuz tarafından genel bir değerlendirmeden geçirilir.

Açlık Kan Şekeri Değeri Nasıl Ölçülür?

Açlık kan şekeri testi kişinin aç olarak geçirdiği 8 ila 12 saatin ardından alınan kan numunesi ile gerçekleştirilir. Bu sürenin öncesinde kişinin kendisini stresten uzak tutması gerekir. Bunun yanı sıra kafein, sigara ve alkol gibi ölçüm değerlerini etkileyebilecek ürünlerden uzak durmak önemlidir.

Açlık Kan Şekeri Değeri İçin Kaç Saat Aç Kalınır?

Açlık kan şekerinin doğru sonuç verebilmesi için kişinin en az sekiz saat ila on iki saat arasında aç kalması gerekir. Bu saat aralıkları için en ideal zaman geçe açlığıdır. Bu sürenin ardından sabah saatlerinde açlık kan şekeri yapılabilir.

Açlık Kan Şekeri Değeri Neden Yükselir?

Pankreas tarafından üretilen insülin hormonu, besinlerden edindiğimiz glukozu dokulardaki hücrelere aktarır. Eğer insülin miktarı yetersiz kalırsa glukoz hücrelerin içerisine giremez. Bunun sonucunda ise kandaki şeker düzeyi yükselir. Bir insan sekiz – on iki saat aç kaldıktan sonra 126 miligramın üzerinde bir kan şekeri ölçülürse bu yüksek kan şekeri olarak değerlendirilir.

Açlık kan şekerinin yüksek olması oldukça yaygın bir durumdur. Fakat bazı insanlar bunun için daha riskli durumdadır. Örneğin ailesinde diyabet öyküsü olan kişiler ve 45-50 yaş aralığındaki kişiler daha büyük risk altındadır.

Fazlaca su içme isteğiniz varsa, gece saatlerinde sık sık idrara çıkıyorsanız, iştahsız veya aşırı iştahlıysanız, çabucak kendinizi halsiz ve yorgun hissediyorsanız, ağız kuruluğu yaşıyorsanız açlık kan şekerinizin yükseldiğinden şüphelenebilirsiniz. Bu belirtiler ihmal edilmemeli ve zamanında tedbir alınmalıdır. Aksi taktirde komaya kadar uzanan ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.

Açlık Kan Şekeri Değeri Nasıl Düşürülür?

• Fiziksel egzersizler veya işler yaparken çalışan kaslarımız, kanımızdaki glukozu enerji olarak kullanır. Bu da kandaki glukoz seviyesinin azalmasını sağlar. Bundan dolayı bisiklete binmek, yürüyüş yapmak, yüzmek ve koşmak gibi egzersizler açlık kan şekerinin normal seviyeye getirilmesinde faydalıdır.
• Karbonhidrat tüketimine de dikkat etmek gerekir. Karbonhidratın sınırlı ölçüde yer aldığı bir beslenme programı uzun vadede kan şekerinin düşmesine katkı sağlar.
• Karbonhidrat ve şeker emilimini yavaşlatan lifli gıdalara beslenme programınızda yer vermeniz gerekir.
• Yeterli miktarda su içmek kan şekeri düzeyinizi normal sınırlar içerisinde tutmanıza yardımcı olur.
• Stres kandaki şeker düzeyini etkilemektedir. Bu yüzden hayatınızdaki stres faktörlerini azaltmanızda yarar vardır.
• Sağlıklı bir kiloda olmak kan şekeri seviyenizin de sağlıklı düzeyde olmasına yardımcı olur.

Tokluk Kan Şekeri Nedir?

Tokluk kan şekeri öğün sonrasında kanda artış gösteren veya azalan şekerin varlığını tespit etmek ve ölçmek için kullanılan bir ölçümdür. Tokluk kan şekeri ölçümü diyabet hastalığının tanı sürecinde önemli araçlardan biridir.

Tokluk Kan Şekeri Değeri Kaç Olmalıdır?

Tokluk kan şekerinin düzeyi minimum 100 maksimum 200 miligramdır. Tokluk kan şekerinin 100 ila 140 miligramlık bir düzeyde olması kişinin sağlıklı değerlere sahip olduğu anlamına gelir. 140 – 199 miligram aralığındaki tokluk kan şekeri gizli şeker hastalığına işaret eder. 200 ve üzeri değerler ise diyabet tanısı koymak için yeterli olabilmektedir. Ancak tokluk kan şekeri değerinizin mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Tokluk Kan Şekeri Değeri Nasıl Ölçülür?

Tokluk kan şekeri ölçümünde kullanılan iki yöntem vardır. Yemekten iki saat sonra parmaktan damla kan alınması veya damardan kan alınması ile tokluk kan şekeri ölçülebilir. Bu ölçümün öncesinde kişi yemek sonrası iki saat boyunca herhangi bir şey yiyip içmemelidir. Test sonrası elde edilen değerler kişinin hastalık ve tedavi süreçlerine ışık tutar. Bir diğer yöntem ise şeker yükleme testidir. Bu yöntemde vücuda şeker yüklenir ve iki saat sonra kan alınır.

Tokluk Kan Şekeri Değeri Ne Zaman Ölçülmelidir?

Tokluk kan şekeri kişinin öğününden iki saat sonra ölçülür. Gebelik dönemindeki kadınlarda ise yemeğe başladıktan bir saat sonra ölçüm gerçekleştirilir.

Tokluk Kan Şekeri Değeri Neden Yükselir?

Tokluk kan şekerinin yüksek olarak değerlendirilebilmesi için 200 miligramın üzerinde olmalıdır. Stres, aşırı yemek, gereksinim duyulan insülinin karşılanamaması tokluk kan şekerinin yükselmesine yol açar. Görme sorunları, yorgunluk, sık idrara çıkmak, yemek sonrası ağız kuruluğu tokluk kan şekeri yüksekliğinin belirtileridir. Bu belirtileri tanımak ve zamanında müdahale etmek çok sayıda hastalığın önlenmesini sağlar.

Tokluk Kan Şekeri Değeri Nasıl Düşürülür?

• Düzenli ve sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinilmeli.
• Beslenme rutinine tam tahıllı gıdalar eklenmeli.
• Karbonhidrat değeri yüksek şeker, un ve nişasta gibi gıdalardan olabildiğince kaçınılmalı.
• Gün içerisinde öğün atlamamaya özen gösterilmeli.
• Her daim sağlıklı bir kiloda kalmaya dikkat edilmeli.
• Düzenli olarak kan şekeri kontrol ettirilmeli ve kontrol altında tutulmalı.
• Hayattaki stres faktörlerinden uzak durmaya gayret edilmeli.
• Gün içerisinde bol miktarda su tüketmeye özen gösterilmeli.
• Uzun süreler boyunca aç kalmaktan kaçınılmalı ve öğünler arasında sağlıklı atıştırmalıklar tüketilmeli.
• Düzenli ve yeterli uyku uyunmalı.
• Doktorunuzun reçete ettiği ilaçlar aksatılmadan kullanılmalı.

Açlık ve tokluk kan şekeri düzeyi hiperglisemi, diyabet ve hipoglisemi de dahil olmak üzere çok sayıda hastalığın tanısı için önemli işaretler sunar. Kan şekeri düzeyinizi sağlıklı aralıklarda tutmanız önemlidir. Egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek yaşam kalitenizi arttıracaktır. Bir insana şeker hastalığı tanısı koyulabilmesi için bu ölçümlerin düzenli periyotlarda yapılması gerekir.

Diğer Blog Yazılarımız